Umów się

+48 791 211 172

Gdańsk, Jelitkowski Dwór 10/1

Napisz: recepcja@wazkasprawa.pl

Recepcja: +48 884 039 969

CENTRUM TERAPII

I ROZWOJU OSOBOWOŚCI

Umów się

Zadzwoń: +48 884 039 969

WAŻNE POJĘCIA

PSYCHOLOGICZNE

 

Poznaj najważniejsze pojęcia dotyczące obszaru psychologii i poszerz swoją wiedzę.

TRAUMA A ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO

 

Post Traumatic Stress Disorder, w skrócie PTSD (po polsku np. zespół stresu pourazowego). PTSD zdefiniowano jako zaburzenie obejmujące trzy grupy objawów: odtwarzania traumy, unikania i nadmiernego pobudzenia.

 

Jako warunek podano ich wystąpienie po doświadczeniu związanym z zagrożeniem życia, które wtedy określono jako „wykraczające poza zakres normalnych ludzkich przeżyć” – podając równocześnie przykłady takich zdarzeń – m. in. walka podczas wojny, klęska żywiołowa, pożar. 

 

Wprowadzenie PTSD i wyróżnienie jako traumatycznych zdarzeń, związanych z konfrontacją ze śmiercią, było związane z tym, że w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Zwłaszcza po zakończeniu wojny amerykańskiej w Wietnamie, pojawiły się liczne doniesienia zarówno w mediach, jak też w czasopismach naukowych wskazujące na to, że byli żołnierze, weterani, którzy wracali do kraju (było ich ponad milion), przejawiali bardzo dużo problemów: bezrobocie, uzależnienie od narkotyków i od alkoholu, rozwody, zatargi z prawem. Okazało się, że ci ludzie mają bardzo dużo problemów psychicznych. Obejmowały one m. in. takie objawy jak np. koszmarne sny, widzenie na jawie traumatycznych scen z przeszłości, nadmierną czujność - jakby stałe oczekiwanie niebezpieczeństwa, trudności z koncentracją, wybuchy gniewu. 

 

W kolejnych edycjach DSM (w 2013 roku opublikowano DSM-5) wprowadzono pewne zmiany zarówno w definicji traumatycznego zdarzenia (uzupełniono ją nie tylko o doświadczenie bycia świadkiem gwałtownej śmierci lub dowiedzenie się o tym, że dotknęła ona bliską osobę, ale także explicite wskazano przemoc seksualną, a także doświadczenia związane z pracą policjantów, strażaków, ratowników medycznych – obejmujące np. transport zwłok, widok zmasakrowanych ciał.

 

Wyniki badań pokazują jednak, że różne traumy niosą ze sobą zróżnicowane skutki, jeśli chodzi o konsekwencje dla psychiki.

 

Traumy związane z interpersonalną przemocą wiążą się z największym ryzykiem. We wspomnianym World Mental Health Survey którego wyniki opublikowano w 2017 roku, stwierdzono, że najwyższe ryzyko wystąpienia PTSD było związane z gwałtem (13,1%), inną napaścią seksualną (15.1%), byciem obiektem stalkingu (9.8%) i nieoczekiwaną śmiercią bliskiej osoby (11.6%).

 

~ Za prof. dr hab. Mają Lis-Turlejska 

AUTYZM

 

Zaburzenia należące do spektrum autyzmu (ang. ASD – autism spectrum disorder) obejmują rozmaite wyzwania rozwojowe w zakresie: porozumiewania się, myślenia, rozwoju społecznego, umiejętności poznawczych, zainteresowań i form aktywności, a także umiejętności motorycznych. Nasilenie poszczególnych trudności w różnych wymiarach spektrum jest znacząco odmienne u poszczególnych osób i może powodować zarówno funkcjonowanie na poziomie głębokiego upośledzenia u jednych, jak i pozwalać na funkcjonowanie całkowicie samodzielne u innych osób, że słabszym nasileniem objawów

 

~ Goldstein i in., 2017

 

 

KLASYFIKACJA AUTYZMU WG ICD 10 

 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opracowała Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD – 10. 

 

Pojawia się inna perspektywa – przyjmuje się, że jest to spektrum autyzmu, w którym są różne odcienie i jednym z takich odcieni jest zespół Aspergera. ICD – 11 bierze pod uwagę różne stopnie zaburzeń rozwoju intelektualnego lub upośledzenia czynnościowego/funkcjonalnego języka, które są podstawą klasyfikacji stopnia autyzmu. 

 

Według ICD 10 autyzm zalicza się do kategorii: 

 

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (F00–F99) 

 

F. 84. Całościowe zaburzenia rozwojowe 

F. 84. Grupa zaburzeń charakteryzujących się jakościowymi odchyleniami od normy w zakresie interakcji społecznych i wzorców komunikacji oraz ograniczonym i stereotypowym repertuarem zainteresowań i aktywności. Te jakościowe nieprawidłowości stanowią podstawową cechę funkcjonowania jednostki we wszystkich sytuacjach. W razie potrzeby należy użyć dodatkowego kodu w celu określenia współistniejących stanów chorobowych lub opóźnienia rozwoju umysłowego. 

ADHD

 

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, znany pod nazwą ADHD jest jednym z najczęściej pojawiających się zaburzeń wieku rozwojowego, występuje na całym świecie, niezależnie od kultury społeczeństwa czy poziomu jego rozwoju.

 

Zgodnie z terminologią amerykańską, jest to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder), natomiast zgodnie z europejską nomenklaturą – zespół hiperkinetyczny (ang. Hyperkinetic Disorder).

 

W literaturze medycznej oraz psychologiczno-pedagogicznej można spotkać jeszcze określenia: zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADD); zespół nadruchliwości; zespół minimalnej dysfunkcji mózgu; zespół zaburzeń hiperkinetyczno-odruchowych; zaburzenie z deficytem uwagi i hiper aktywnością oraz ZDUN, czyli zespół deficytu uwagi i nadruchliwości. 

 

Zaburzenia zachowania określane jako ADHD można zdefiniować jako nadmierną pobudliwość w sferze emocjonalnej, poznawczej i ruchowej, która zaburza prawidłowe funkcjonowanie i powoduje problemy w codziennym życiu. Typowymi objawami są: nadmierna impulsywność, zaburzenia koncentracji uwagi oraz nadruchliwość.  

 

Rozpowszechnienie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi u dorosłych w wieku 18-44 lata mieści się w zakresie 4,4-5,2%.

 

Do możliwych konsekwencji ADHD u tych dorosłych należą poważne zaburzenia funkcjonowania w pracy, rodzinie i życiu społecznym. Rozpoznanie opiera się na ocenie klinicznej na podstawie Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych (DSM i ICD). U dorosłych nasilenie osiowych objawów ADHD w postaci nadmiernej aktywności i impulsywności przeważnie zmniejsza się z wiekiem, a dominującą domeną objawową stają się zaburzenia uwagi.

 

Wiele objawów ADHD ma charakter nieswoisty i może nakładać się na objawy innych zaburzeń psychicznych. Co więcej ADHD często występuje u osób z wieloma innymi zaburzeniami psychicznymi, a u wielu dorosłych z ADHD stwierdza się obecność zaburzeń współistniejących. Zgodnie z klasyfikacją DSM-IV, aby móc postawić diagnozę ADHD u osoby dorosłej, konieczne jest ustalenie czy symptomy były obecne zarówno w dzieciństwie, jak i w wieku dorosłym. Nie jest konieczne rozpoznanie przez pacjenta wszystkich przykładów, aby uznać kryterium za obecne. 

KLASYFIKACJA ZABURZEŃ NERWICOWYCH

 

Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną (F40–F48) 

Klasyfikacja europejska ICD 10

 

F40 Zaburzenia lękowe w postaci fobii

 

W tej grupie zaburzeń lęk wywoływany jest tylko lub przede wszystkim przez pewne określone sytuacje, które w rzeczywistości nie są groźne. W następstwie tego pacjent w charakterystyczny sposób unika tych sytuacji, a zetknąwszy się z nimi odczuwa przerażenie

 

F40.0 Agorafobia 

F40.1 Fobie społeczne 

F40.2 Specyficzne (izolowane) postacie fobii 

F40.8 Inne zaburzenia lękowe w postaci fobii  

F40.9 Fobie nieokreślone 

 

F41 Inne zaburzenia lękowe  

Głównym objawem tych zaburzeń jest lęk, który nie ogranicza się do żadnej określonej sytuacji. Występować mogą również objawy depresyjne i natręctwa, a nawet niektóre elementy lęku fobicznego, są one jednak wyraźnie wtórne lub mniej nasilone.  

 

F41.0 Zaburzenie lękowe z napadami lęku [lęk paniczny] 

F41.1 Zaburzenia lękowe uogólnione 

F41.2 Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane 

F41.3 Inne mieszane zaburzenia lękowe  

F41.8 Inne określone zaburzenia lękowe  

F41.9 Zaburzenia lękowe, nieokreślone 

F42 Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 

F42.0 Zaburzenie z przewagą myśli czy ruminacji natrętnych 

F42.1 Zaburzenie z przewagą czynności natrętnych [rytuały obsesyjne] 

F42.2 Myśli i czynności natrętne, mieszane  

F42.8 Inne natręctwa  

F42.9 Natręctwa nieokreślone  

F43 Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne 

F43.0 Ostra reakcja na stres 

F43.1 Zaburzenie stresowe pourazowe 

F43.2 Zaburzenia adaptacyjne 

F43.8 Inne reakcje na ciężki stres  

F43.9 Reakcja na ciężki stres, nieokreślona 

F44 Zaburzenia dysocjacyjne [konwersyjne] 

F44.0 Amnezja dysocjacyjna  

F44.1 Fuga dysocjacyjna  

F44.2 Osłupienie dysocjacyjne  

F45 Zaburzenia występujące pod maską somatyczną 

F48 Inne zaburzenia nerwicowe

 

F48.0 Neurastenia

Rodzaj objawów klinicznych tego zaburzenia bywa zmienny w zależności od czynników kulturowych, wyróżnia się jednak dwa główne rodzaje, często nachodzące na siebie. W jednym z rodzajów obserwuje się zwiększone zmęczenie po wysiłku umysłowym, często związane z pewnego stopnia zmniejszeniem wydolności zawodowej lub radzenia sobie z czynnościami dnia codziennego.

 

F48.1 Zespół depersonalizacji-derealizacji  

F48.8 Inne określone zaburzenia nerwicowe  

F48.9 Zaburzenia nerwicowe, nieokreślone 

SKALA LĘKU SPOŁECZNEGO LEIBOWITZA

 

Skala lęku społecznego Leibowitza (The Leibowitz Social Anxiety Scale – LSAS) pozwala ocenić nasilenie objawów fobii społecznej oraz jej wpływu na codzienne funkcjonowanie. Podobnie jak w przypadku wielu testów jej wynik nie jest jednoznaczny z diagnozą fobii społecznej, stanowi raczej pomoc diagnostyczną dla lekarza psychiatry lub psychologa. Mimo to poniższy test na fobię społeczną można wykonać samodzielnie, by szacunkowo określić nasilenie dolegliwości.

 

Należy przeczytać opisy wszystkich sytuacji przedstawionych w tabeli i każdym przypadku odpowiedzieć na 2 pytania:

 

1. jak mocno doświadczam lęku lub strachu w tej sytuacji oraz

2. jak bardzo jestem skłonny unikać takiej sytuacji.

 

Odpowiedziom należy przypisać następujące punkty:

 

Strach lub lęk / unikanie sytuacji

 

0 = brak / 0 = nigdy (0%)

1 = łagodny / 1 = niekiedy (1 – 33%)

2 = umiarkowany / 2 = często (34% – 66%)

3 = silny / 3 = zawsze (67% – 100%)

 

 

 

Instrukcja: zsumować wyniki z kolumn „strach lub lęk” oraz z kolumny „unikanie”, tak aby uzyskać „łączną punktację”, co następnie należy porównać z następującymi przedziałami punktowymi:

 

Wyniki:

 

0 – 54 = brak fobii społecznej

55 – 65 = łagodna fobia społeczna

66 – 80 = umiarkowana fobia społeczna

81 – 95 = nasilona fobia społeczna

96 i więcej = bardzo nasilona fobia społeczna

 

Opracowano na podstawie:

Liebowitz MR. Social Phobia. Mod Probl Pharmacopsychiatry 1987;22:141-173

 

Obserwujesz u siebie podobne symptomy? Masz pytanie? Napisz lub zadzwoń.

RODZAJE ZABURZEŃ LĘKOWYCH

 

1. Fobia społeczna – fobia społeczna odróżnia się od nieśmiałości przede wszystkim występowaniem paraliżującego lęku, który uniemożliwia bądź poważnie utrudnia udział we wszelkich sytuacjach społecznych. Uczucie lęku i objawy somatyczne mogą nasilać się nawet na samą myśl o perspektywie narażenia na ekspozycję publiczną. Zwykle prowadzi to do unikania takich sytuacji i różnie zaawansowanej izolacji społecznej.

 

2. Fobie specyficzne – fobie specyficzne to zaburzenie objawiające się silnym i niewytłumaczalnym lękiem przed konkretnymi obiektami bądź sytuacjami. Osoby doświadczające ich zwykle zdają sobie sprawę z irracjonalności swoich lęków i wyolbrzymionego odczucia strachu, mimo to unikają wszelkiego kontaktu z bodźcami wywołującymi fobię. Fobii towarzyszą różne objawy fizjologiczne m.in. kołatanie serca, przyspieszony oddech, pocenie, obawa przed omdleniem.

 

3. Zespół lęku uogólnionego (GAD) – zespół ten charakteryzuje się nierealistycznym i przesadnym lękiem przed potencjalnym nieszczęściem bądź katastrofą, któremu towarzyszy niemal ciągłe zamartwianie się. Charakteryzuje się obecnością specyficznych objawów jak: napięcie mięśniowe, drażliwość, zaburzenia snu. GAD jest chronicznym i znacznie utrudniającym codzienne funkcjonowanie zaburzeniem. Dla jego zdiagnozowania objawy muszą występować przez większość czasu przez co najmniej pół roku. Przedmiotem zamartwiania się są często sprawy finansowe, stan zdrowia członków rodziny, a wykluczenie jednego powodu do niepokoju, powoduje pojawienie się kolejnego.

 

4. Lęk paniczny – osoba z tym zaburzeniem doświadcza nagłych ataków paniki (ok. 5-20 minutowych), intensywnych i przytłaczających epizodów silnego lęku, które przeżywa jako „nie do opanowania”. Zwykle towarzyszy im szereg objawów fizjologicznych (duszność, pocenie, drżenie ciała, płytki oddech, zawroty głowy, odrętwienie, mdłości, ból brzucha, lęk przed śmiercią, parestezje). Napady paniki są nagłe, nie związane z żadnym czynnikiem sytuacyjnym. Osoba doświadczająca lęku panicznego często boi się wystąpienia kolejnych ataków, dlatego unika miejsc, z których ucieczka mogłaby być utrudniona (często kino, supermarket, komunikacja miejska) – w takich przypadkach diagnozuje się lęk paniczny z agorafobią. Agorafobia może też występować bez napadów paniki. W takim przypadku osoba unika przebywania w miejscach publicznych w obawie przed wystąpieniem dolegliwości somatycznych – zawału serca, omdlenia.

 

5. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) – podstawową cechą OCD jest powtarzające się występowanie obsesji i kompulsji, które są dotkliwe i czasochłonne (>1 h dziennie). Obsesje są niechcianymi, intruzywnymi, nieakceptowanymi i powtarzającymi się myślami, obrazami i impulsami, które są trudne do skontrolowania i powodują duży stres, nawet jeśli osoba doświadczająca tych myśli zdaje sobie sprawę z ich irracjonalności. Ich zawartość skupia się na martwiących, wzbudzających wstręt, pozbawionych sensu treściach jak brud, zanieczyszczenia, zarazki, nieakceptowane zachowania seksualne, obawa przed zrobieniem komuś krzywdy, potrzeba porządku i symetrii, itd.

 

6. Zespół ostrego stresu i zespół stresu pourazowego - zespół stresu pourazowego (PTSD) może wystąpić na skutek doświadczenia traumatycznego wydarzenia (wojna, napaść, wypadek komunikacyjny, katastrofa ekologiczna, znęcanie fizyczne lub psychiczne). Symptomy mogą obejmować ciągłe napięcie i trudności w odprężeniu się, koszmarne sny, powracające wspomnienia traumatycznego wydarzenia i usilne próby uniknięcia wszystkiego co jest z nim powiązane/kojarzone. Osoba dotknięta tym zaburzeniem ma problem z przypomnieniem sobie przebiegu traumatycznych zdarzeń, kłopoty z bezsennością, koncentracją, odczuwaniem pozytywnych emocji, szybko się denerwuje i irytuje, łatwo ją przestraszyć.

 

TEST:

 

Używając skali od 1- 5 oceń jak często zdarzają ci się następujące sytuacje: 1 - rzadko, 2 - czasami, 3 - często, 4 - bardzo często, 5 - cały czas.

 

1. Odczuwam napięcie

2. Czuje ze nie mogę się zatrzymać

3. Martwię się drobiazgami

4. Wyobrażam sobie najgorsze

5. Cierpię na ból głowy lub szyi, na problemy trawienne

6. Czuje ze serce wali mi w piersiach jak oszalałe, brakuje mi tchu lub jestem roztrzęsiony

7. Trudno mi usiedzieć w miejscu

8. Przejmuje się tym co inni o mnie pomyślą

9. Brak mi pewności siebie, jeśli chodzi o mój wygląd, inteligencję czy osiągnięcia

10. Jestem poddenerwowany lub spięty

11. Nudzi mi się

12. Nie jestem w pełni zrelaksowany

13. Martwię się ważnymi sprawami takimi jak pieniądze lub zdrowie

14. Mam problemy, żeby umówić się z kimś na randkę lub poprosić kogoś o pomoc

15. Denerwuje się publicznymi wystąpieniami

16. Jestem niespokojny w samolocie lub na wysokości albo tez w małych pomieszczeniach

17. Boje się pająków, węży, psów lub innych zwierząt

18. Denerwuję się w obecności rozzłoszczonych ludzi

CZYM JEST I PO CO NAM LĘK?

 

Lęk to stan psychiczny, w którym rodzi się poczucie zagrożenia spowodowane przez czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne. Istnieje wiele rodzajów lęku. Każdy z nich przejawia się nieco inaczej.

 

Lęk jest zjawiskiem złożonym

 

Z pewnością zauważasz, że czasami myśli produkują się w Twojej głowie czasami bardzo intensywnie. Myślisz sobie o różnych rzeczach, chcesz zakończyć jedną myśl, a tu pojawia się wiele kolejnych. Są różne. Bywają myśli troskliwe, które przychodzą jak obrazy, jak pytania, na które nie masz odpowiedzi. Może dało się zaobserwować, że pod wpływem takiego myślenia, nie możesz spać, zaczynasz się źle czuć. Dlaczego tak jest? Dzieje się tak dlatego, że uczucia rodzą się pod wpływem myśli.

 

Mimo, że być może trudno w pierwszej chwili uwierzyć, to jednak lęk jest naturalnym stanem emocjonalnym pojawiający się w życiu.

 

Strach i lęk są emocjami, które nieodłącznie towarzyszą człowiekowi. W rozumieniu potocznym strach i lęk są zazwyczaj ze sobą utożsamiane. Strach jest emocją podstawową, a więc uniwersalną dla każdego człowieka. Można wskazać, iż lęk odnosi się do wewnętrznego stanu człowieka.

 

Czym różni się lęk od strachu? Strach w przeciwieństwie do lęku ma określony przedmiot, którego się boimy, który można zobaczyć, analizować. Paleta rzeczy i spraw, których ludzie się boją jest dość rozległa. Natomiast lęk trudno odnieść do konkretu. Słownik psychologii określa „lęk” (anxiety) jako: „niejasny, nieprzyjemny stan emocjonalny charakteryzujący się przeżywaniem obaw, strachu, stresu i przykrości”.

 

Lęk jest reakcją na sytuacje postrzegane jako niebezpieczne

 

Lęk jest reakcją na sytuacje spostrzegane jako niebezpieczne. Zatem pomaga nam odczytać przygotować się na niebezpieczeństwo. Mobilizuje cały organizm, aby sobie z tym poradził. Jednak nie zawsze postrzegane niebezpieczeństwo jest nim w istocie. Czasami odczuwamy za dużo lęku. Odczuwamy lęk o nasze zdrowie i naszą przyszłość niemal cały czas. Co dzieje się wtedy, gdy jest go za dużo, kiedy natężenie lęku nie jest adekwatne do sytuacji?

 

U niektórych osób stan niepokoju utrzymuje się:

 

nawet kiedy nie ma zagrożenia

dłużej i

jest bardziej nasilony, nawet jeśli stresujący moment dawno minął.

 

Była pozornie zdrowa i bardzo o siebie dbała …

 

Dorota była na pozór zdrową osobą, od dziecka bardzo dbała o zdrowie, wszyscy w jej domu dbali. Babcia zawsze mówiła, że to ważne, żeby człowiek dbał o siebie i unikał używek i tego, co mu szkodzi. Dlatego Dorota dbała o dietę, ćwiczyła, gotowała zdrowo dla swojej rodziny i dbała o higienę. To przecież normalne. Robiła to, by dbać o siebie i bliskich, ale też, aby ustrzec się od złego, od chorób, niebezpieczeństwa i…. jak mawiała jej babcia „tego, co może zaszkodzić i uważaj!”

 

Zdarzenie

 

Pół roku temu była świadkiem wypadku rowerzysty z samochodem. Bardzo się wówczas wystraszyła, myślała, że dostanie zawału. Od tamtej pory ciągle miała wrażenie, że coś jest nie tak z jej sercem i zaczęła je badać.

 

Jednocześnie od jakiegoś czasu zauważyła, że mimo iż tak dba o dietę i ćwiczy, to czuje się ciągle zmęczona, wyczerpana i obawia się, że jej serce jakoś dziwnie bije. Koncentrowała się na tym coraz intensywniej i zaczęła się nieustannie obawiać zawału. W końcu udała się do lekarza, potem do kardiologa, zrobiono badania, wykluczono chorobę serca i skierowano Dorotę na konsultację do psychologia i psychiatry. Tam została zbadana, przeprowadzono dogłębną diagnozę i dowiedziała się, że cierpi na zaburzenia lękowe. Wiele zaburzeń lękowych.

 

Lęk jest zjawiskiem złożonym - aspekty lęku

 

fizjologiczny (ciało)

poznawczy (myśli)

behawioralny (zachowanie)

ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

 

"Głęboko zakorzenione i utrwalone wzorce zachowań, przejawiające się mało elastycznymi reakcjami na różnorodne sytuacje indywidualne i społeczne oraz reprezentujące skrajne albo znacząco odmienne w porównaniu z przeciętnym w danej kulturze sposobem spostrzegania, myślenia i odczuwania” ~ WHO

"Zaburzenie osobowości (łac. perturbatio personalitatis , ang. personality disorder zaburzenie psychiczne, którego istotnymi cechami są głęboko zakorzenione, trwałe, nieprzystosowawcze wzorce relacji ze środowiskiem, myślenia o nim i postrzegania go, ukonstytuowane tak dalece, że powodują trudności w funkcjonowaniu społecznym i behawioralnym." ~ Kurcz i inni, Słownik psychologii, Wyd. 2, Warszawa: Scholar

 

Zaburzenia osobowości DSM:


A. Stały wzorzec zachowań i doświadczania emocji , który różni się znacząco od tego, co jest oczekiwane w danym kręgu kulturowym. Wzorzec ten jest wyrażony w co najmniej 2 obszarach:

 

1. Postrzeganie (tzn. sposób postrzegania i interpretowania samego siebie, innych osób, wydarzeń).

2. Wyrażanie emocji (tzn. zakres, intensywność, chwiejność, i adekwatność odpowiedzi emocjonalnej).

3. Funkcjonowanie w relacjach międzyludzkich

4. Kontrola impulsów


B. Opisany stały wzorzec jest pozbawiony elastyczności i dominuje w sytuacjach dotyczących danej osoby i w sytuacjach społecznych.
C. Stały wzorzec powoduje istotne klinicznie cierpienie lub upośledzenie w funkcjonowaniu społecznym, zawodowym lub w innych obszarach.

D. Wzorzec jest niezmienny i utrzymuje się przez długi czas , a jego początek bywa kojarzony co najmniej z wiekiem dorastania lub wczesnej dorosłości.
E. Występowanie opisanego wzorca nie może być lepiej wyjaśnione poprzez interpretowanie go jako objaw lub skutek innego zaburzenia.
F. Zakłócenie nie jest spowodowane fizjologicznym działaniem substancji np. Substancji nadużywanej, przyjmowanego leku) albo stanem ogólnomedycznym (np. urazem głowy).

 

Klasyfikacja zaburzeń osobowości:

 

Zgodnie z międzynarodową klasyfikacją zaburzeń psychicznych (ICD-10) wyróżnia się są następujące odmiany specyficznych zaburzeń osobowości:

 

osobowość paranoiczna,

osobowość schizoidalna,

osobowość dyssocjalna,

osobowość chwiejna emocjonalnie (w tym typ impulsywny i typ borderline),

osobowość histrioniczna,

osobowość anankastyczna,

osobowość lękliwa (unikająca),

osobowość zależna.

 

Z kolei w klasyfikacji DSM IV wyróżnia się:

 

zaburzenia osobowości typu A: paranoiczne, schizoidalne, schizotypowe,

zaburzenia osobowości typu B: antyspołeczne, z pogranicza (borderline), histrioniczne, narcystyczne,

zaburzenia osobowości typu C: unikowe, zależne, obsesyjno-kompulsyjne.

DEPRESJA

 

Nastała era melancholii i paradoksalnie zagrożeni są nią ludzie coraz młodsi. Na ogół uważano się, że depresja uwarunkowana jest niepomyślnymi sytuacjami w życiu. Dane dotyczące depresji u coraz młodszych ludzi napawają lękiem. Na zaburzenie depresyjne składa się: poczucie winy, smutek, poczuci bezradności i bierność.

 

Depresja i zaburzenia depresyjne

 

Depresja charakteryzuje się obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań i odczuwania przyjemności, spadkiem energii i poczucia własnej wartości, zaburzenia motywacji, pesymistycznym patrzeniem w przyszłość i utrwalaniem/umacnianiem negatywnych przekonań (negatywny dialog wewnętrzny), przeświadczeniem o własnej winie za wszelakie zdarzenia, objawy fizyczne (zaburzeniami snu- trudności w zasypianiu i przebudzanie się wczesnym rankiem, zmęczenie w ciągu dnia, brak apetytu, brak zainteresowania seksem) oraz trudnościami w koncentracji. Depresji często towarzyszą objawy lęku. Zmiany widoczne są także w otoczeniu- nawet pozytywna komunikacja w domu, związku jest odbierana, filtrowana przez taką osobę jak negatywna, spotyka się z negatywną reakcją.

 

Oznaki i symptomy depresji: Mamy do czynienie z czterema grupami objawów depresji: zaburzenia nastroju, zaburzenia myślenia, lub poznawcze, motywacyjne, i fizyczne.

 

Oznaki i symptomy depresji:

 

zwykle gorsze samopoczucie rano

utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności zwykle sprawiających przyjemność

brak radości w stosunku do aktywności, które wcześniej cieszyły

wcześniejsze niż zwykle poranne budzenie się

oprócz smutku i poczucia winy pojawia się też niepokój

brak przyjemności i radości z życia

utrata zainteresowania czynnościami, które kiedyś dawały satysfakcję

negatywne myśli zaburzają obraz samego siebie

 

W depresji człowiek odczuwa między innymi: smutek, bierność, zaburzenia snu i odżywiania. W depresji stwierdza się triadę poznawczą autorstwa Aarona Becka, czyli występowanie negatywnych myśli dotyczących siebie, otoczenia i przyszłości.

 

Triada Becka zaburzeń poznawczych w depresji:

 

Negatywny wizerunek siebie („rzeczy są złe, ponieważ ja jestem zły”)

Negatywna ocena wszelkich doświadczeń (wszystko zawsze było złe)

Negatywny obraz przyszłości (przewidywanie niepowodzeń)(Kaplan, Sadock, 1995)

 

Wg ICD-10 epizod depresyjny trwa przez co najmniej 2 tygodnie.

 

Przyczyny depresji. Depresję mogą powodować różne czynniki biopsychospołeczne. Do czynników biologicznych zaliczamy skłonności dziedziczone w genach, zaburzenia neuroprzekaźnictwa w mózgu, obecność chorób somatycznych, bądź też uzależnień od środków psychoaktywnych i stosowanie pewnych leków. Czynnikami psychologicznymi odgrywającymi dużą rolę w etiologii choroby są np. wydarzenia traumatyczne, „niezdrowe” relacje wewnątrzrodzinne. Istotny jest także aspekt społeczny obejmujący wsparcie społeczne, sytuację w szkole, w pracy, warunki materialne oraz poczucie samotności. Należy mieć na uwadze, że u jednej osoby można stwierdzić (i często stwierdza się) kilka czynników powodujących depresję

 

Depresja w liczbach:

 

na depresję choruje 350 mln ludzi na świecie

83 mln w Europie

1,5 mln w Polsce

to jest 5% ludności świata

27% ludności Europy

4% ludności Polski

najczęściej diagnozowana w przedziale między 20 - 40 lat

na depresję choruje 2 razy więcej kobiet niż mężczyzn

11% młodzieży do lat 18 cierpi na depresję

szacuje się, że około 50% pacjentów z depresją nigdy nie trafi do psychiatry

 

Leczenie depresji: psychoterapia i farmakoterapia

ZABURZENIA NASTROJU

 

Być może jesteś rozdarta/ -y między trudną i bolesną przeszłością, niemożliwością podjęcia decyzji czy brakiem sensu życia…i masz wrażenie, że tylko Ty jesteś w tak trudnym położeniu, nic bardziej mylnego!

 

Klasyfikacja zaburzeń nastroju (zaburzenia afektywne):

 

Zaburzenia afektywne to grupa zaburzeń psychicznych o złożonym pochodzeniu, w przebiegu których występują: zmiany nastroju, zmiany aktywności psychicznej i ruchowej, różne dolegliwości z ciała.

 

Istnieją 2 duże klasyfikacje zdrowia psychicznego: Klasyfikacja DSM-V wydawana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne i Klasyfikacja ICD wydawana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

 

Według ICD 10 zaburzenia nastroju [afektywne] (F30–F39) to: zaburzenia charakteryzujące się przede wszystkim zmianą afektu lub nastroju w kierunku depresji (z towarzyszącym niepokojem lub bez niepokoju) lub nastroju podwyższonego. Zmianie nastroju towarzyszy zazwyczaj zmiana napędu; większość pozostałych objawów jest albo wtórna, albo zrozumiała w kontekście zmiany nastroju i aktywności. Większość tego typu zaburzeń ma charakter nawrotowy, a ich epizody często bywają spowodowane przez stresujące wydarzenia lub sytuacje.

 

F30-F39 ZABURZENIA NASTROJU - podział wg ICD-10:

 

F30 Epizod maniakalny

F31 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe

F32 Epizod depresyjny

F33 Zaburzenia depresyjne nawracające

F34 Uporczywe (utrwalone) zaburzenia nastroju (afektywne)

F38 Inne zaburzenia nastroju (afektywne)

 

Najprostszy podział obejmuje depresję bez epizodu maniakalnego i depresję z epizodem maniakalnym (choroba afektywna dwubiegunowa).

 

DSM V dzieli zaburzenia nastroju na zaburzenia depresyjne, manię i zaburzenia dwubiegunowe.

ZBIGNIEW KUCEWICZ. Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie treści oraz zdjęć zabronione. Obowiązek informacyjny przed wyrażeniem zgód na przetwarzanie danych (zobacz). Przed zakupem sprawdź również Regulamin sklepu >>, Regulamin wizyt online >>. Realizacja: Plutowski.pl

Regulamin wizyt online >>

Umów spotkanie

Gdańsk, Jelitkowski Dwór 10/1

Napisz: recepcja@wazkasprawa.pl

+48 791 211 172

Recepcja: +48 884 039 969

ODWOŁANIE WIZYTY: Pamiętaj, aby w przypadku braku możliwości skorzystania z umówionej sesji, odwołać ją najpóźniej 48h przed jej terminem. Brak odwołania wizyty w określonym czasie zobowiązuje do opłacenia pełnej kwoty za sesję.

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI

 

Serdecznie zapraszamy do kontaktu w celu wstępnego omówienia Twojej sytuacji, ustalenia kierunku wsparcia oraz dogodnego terminu na wizytę.

Standardy Ochrony Małoletnich w Centrum:

Wersja skrócona

Wersja pełna

Warsztaty i edukacja

Formy pomocy

Centrum

CENTRUM TERAPII I ROZWOJU OSOBOWOŚCI

Pracujemy z pacjentami cierpiącymi z powodu zaburzeń emocjonalnych, nastroju i zachowania, pomagamy w kryzysie psychicznym i radzeniu sobie z trudami życia.